Održan naučni skup „Nikeja – Susret Jerusalima i Atine”

Dekan PBF ,,Sv. Vasilije Ostroški“ protoprezviter – stavrofor prof. dr Vladislav Topalović istakao je da svaki vaselјenski sabor možemo nazvati Pedesetnicom jer je to duhovski događaj.

„Zato je bitno da saslušamo eminentne istraživače koji se bave ovom temom. Veoma je značajna inicijativa našeg Mitropolita Hrizostoma koja je naišla na pozitivan odgovor od strane nadbiskupa Tome Vukšića da se ovaj zajednički naučni skup održi. Prvi vaselјenski sabor pripada vremenu Konstantinovske ere hrišćanstva odnosno jedinstvenog hrišćanstva. Stoga svim učesnicima poželio bih uspješan rad na naučnom simposionu“, rekao je dekan Topalović.

Rektor Univerziteta u Istočnom Sarajevu prof. dr Milan Kulić istakao je da je Univerzitet nastao rađanjem Republike Srpske, te da posebnu snagu našem univerzitetu daje PBF u Foči.

„Kao rektor veliku zahvalnost dugujem vašem fakultetu. Prvi Vaselјenski sabor je događaj čije učenje je i danas aktuelno u cijelom hrišćanstvu. Tako da je i ovaj naučni skup potvrda nikejskog vjeroispovijedanja“, rekao je rektor Kulić.

Posebnu čast svojim prisustvom naučnom skupu pokazao je papski nuncije u Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori, nadbiskup Francis Asisi Čullikat.

,,U Duhu jevanđelskog bratstva pozdravlјamo mitropolita Hrizostoma, G. Toma Vukšića i sve učesnike skupa. Naš susret se događa nekoliko dana nakon izbora pape Lava XIV na čijem ustoličenju je bilo više izaslanstava među kojima je bio i ekumenski patrijarh Vartolomej. Prvi vaselјenski sabor nije samo jubilej proslave već tačka susreta prema punom jedinstvu „da svi budu jedno“ (Jn 17, 21). Neka bi ovaj događaj bio zajedničko rešavanje svih pitanja kako bi hrišćanstvo zasijalo vaselјeni“, rekao je nadbiskup.

Nadbiskup Tomo Vukšić je posle blagodarenja Bogu istakao da je ,,događaj iz Nikeje pokrenuo niz obilјežavanja naučnih skupova među kojima je i ovaj“.

U mjesecu novembru održaće se još jedan skup na KBF -u. Ova dva skupa su svjedočenje da jedinstvo hrišćana postoji jer Nikeja je put ka jedinstvu ,,da svi jedno budu“( Jn 17,21).

Glavni inicijator ovog simposiona je Arhiepiskop sarajevsko – srebrenički i Mitropolit dabrobosanski Gospodin Hrizostom koji je sa jevanđelskim porukama lјubavi i jedinstva istakao da je ,,sinergija KBF u Sarajevu i PBF u Foči iznedrila ovaj skup.

„Prizivamo blagoslov Božiji na rad ovog simposiona jer jedinstvo i suštastvo u Isusu Hristu je cilј obilјežavanja Prvog vaselјenskog sabora. Mi se ovim simposionom vraćamo vjeri pre 1054. godine jer Crkva je jedna i jedinstvena – Hristova“, rekao je G. Hrizostom.

Arhiepiskop cetinjski i Mitropolit crnogorsko – primorski G. Joanikije preko svog vikara Episkopa dioklijskog G. Pajsija blagoslovio je naučni simposion i poželio srećan rad.

Posle uvodnih obraćanja, protoprezviter – stavrofor prof. dr Darko R. Đogo je učesnike simosiona upoznao sa zbornicima radova prethodnih naučnih skupova

,,Naučni skup koji organizujemo uvijek je poslije Pedesetnice. Vrijeme poslije Pedesetnice je period kada je najbolјe da bogoslovstvujemo. Svake godine naš PBF u Foči objavi zbornik radova sa prethodnog naučnog skupa. Ove godine imamo po prvi put zbornik na engleskom jeziku ,,Vizantijsko nasleđe danas – šta je nama Romejsko Carstvo?“, rekao je prof. Đogo.

Naučni dio skupa obilјežila su dva obraćanja prof. dr Predraga Dragutinovića sa PBF – a u Beogradu i dekana KBF – a u Sarajevu velečasnog prof. dr Marija Bernadića.

Prof. dr Predrag Dragutinović je u svom radu ,,Apostolski sabor u Jerusalimu (Dap 15) kao preteča Prvog vaselјenskog sabora u Nikeji“ istakao da se o saborima govori u dva spisa: prvi je Dela apostolska autora ap. Luke i drugi Poslanica Galatima autora ap. Pavla. Osnovni zaklјučak koji se izvodi iz opisa sabora u ovim spisima je da ,,niko ne mora da bude Jevrej kako bi postao hrišćanin“. Navedena dva spisa jasno govore i o činjenici da su se odluke sabora u praksi teško sprovodile, kao i da je Apostolski sabor preteča Prvog vaselјenskog sabora ali i drugih sabora.

Prof. dr Mario Bernadić je kroz uporedni prikaz razlika između istočne i zapadne hrišćanske teologije kao i primere savremenih teologa ,,mješovitog jezika“ predstavio svoj rad ,,Mješoviti jezik teologije kao obogaćujući susret kontemplativne mistike Istoka i racionalne skolastike Zapada“. Radni deo skupa završen je trpezom lјubavi u kojoj su učešće uzeli svi prisutni.

U drugom radnom danu naučnog skupa održane su četiri sesije. Sesijama su prisustvovali Visokopreosvećeni Mitropolit dabrobosanski G. Hrizostom i Preosvećeni Episkop dioklijski G. Pajsije.

U prvoj sesiji učestvovali su:

G. Miloš Nenezić (PBF „Sv. Vasilije Ostroški u Foči“), koji je predstavio rad na temu „Psalam 8 i njegova recepcija u Poslanici Jevrejima u svjetlu Nikejske trijadologije“, gde autor ističe mesijanski karakter navedenog psalma, povezujući donikejsku terminologiju sa Nikejskim veroispovedanjem.

G. Luka Lukić (PBF Beograd), koji je predstavio rad na temu „Prvorođeni prije svake tvari ili preuzvišeni (stvoreni) Sin? Odnos Pavlovog teološkog konteksta i arijanske Kol 1, 15 i Rim 8, 29“, gde autor naglašava carsku mesijansku dimenziju navedenih svetopisamskih mesta, sagledavajući ih kroz aspekt ranohrišćanskog bogosluženja.

G. Darko R. Đogo (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), predstavivši rad na temu „Egzegetski sporovi Nikeje danas: arijanski argumenti u antitrinitarnom hrišćanstvu i islamu 1700 godina“, u kojoj autor na osnovu spisa sv. Atanasija Velikog „O Nikejskom saboru“, postavlјa distinkciju između arijanske partikularne egzegeze i egzegeze koja proističe iz celine Pisma i Predanja, osvrćući se na islamsku misao i feminističku teologiju.

U drugoj sesiji učestvovali su:

G. Josip Knežević (KBF Sarajevo), koji je predstavio rad na temu „Euzebije Nikomedijski – ʼsiva eminencijaʼ arijanske kontroverzije“, gde autor iz istorijske i kanonske perspektive predstavlјa nikomidisjkog episkopa kroz različite teološke uticaje Lukijana i Origena, naglasivši diplomatski aspekt u teološkom opusu Jevsevija Nikomidisjkog.

G. Mirko Sajlović (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), koji je predstavio rad „Pitanje predsedavajućeg na Prvom vaselјenskom saboru“, gde autor navodi različite hipoteze na osnovu kojih ističe kolektivni karakter predsedavanja kao moguće rešenje problema, dok sa druge strane podvlači eklisiološki značaj teme.

G. Nenad Filipović (PBF Beograd), koji je predstavio rad „Kanonske liste otaca učesnika Nikejskog sabora“, gde autor pravi paralelu između kanona kao zbirke knjiga na osnovu pisanih svedočanstava Jevsevija Kesarijskog i sv. Atanasija Velikog.

G. Janko Radović (PBF Beograd), koji je predstavio rad „Geneza i recepcija Nikejskog simvola vere kao paradigma novum – a“, gde autor na osnovu komentara Pelikana i Florovskog pravi osvrt na Nikejski simvol vere, ističući tako odnos dogme i istorije dogmata kroz terminologiju.

U trećoj sesiji učestvovali su:

G. Mihajlo Orović (PBF Beograd), predstavivši rad „Ilarije Piktavijski i nikejsko bogoslovlјe: Bogoslovska analiza delȃ De Synodis i De Trinitate“, gde autor kroz istorijski aspekt trijadoloških sporova, ističe jelinofoni pristup Ilarija terminološkom problemu teologije imena i rađanja.

G. Slobodan Trajković (Filozofski fakultet Beograd), koji je predstavio rad po naslovom „Memra Jakova Saruškog o Nikejskom saboru: tekstualna analiza i filološki prevod“, gde autor predstavlјa izvore na osnovu kojih je došao do određenih zaklјučaka o biblijskom aspektu memra, kao i o metaforičkom pristupu u prikazivanju nikejskih otaca.

G. Boško Erić (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), predstavivši rad pod naslovom „Recepcija 4, 6. i 7. kanona Prvog vaselјenskog sabora na prostoru Persije u V veku“, gde autor prikazuje istorijske okolnosti na osnovu kojih dolazi do recepcije navedenih kanona u Persiji u aspektu mitropolitanskog sistema.

G. Saša Šolјević (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), koji je predstavio rad na temu „Značaj 6. kanona Prvog vaselјenskog sabora za crkvenu organizaciju“, gde autor tumači odnos mitropolitanskog sistema u odnosu na kanonski aspekt Prvog vaselјenskog sabora.

U četvrtoj sesiji učestvovali su:

G. Dalibor Petrović (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), predstavivši rad „Nikeja kao izbor svetog Save“, gde autor ukazuje na istorijske okolnosti Savinog odlaska u Nikeju radi autokefalije, ističući kao istorijske izvore žitija sv. Save od Teodosija i Domentijana.

G. Danijel Dojčinović (Filološki fakultet Banja Luka), koji je predstavio rad „Nikejski otac Nikola Mirlikijski u pismenosti srpskog srednjovjekovlјa“, gde autor predstavlјa sv. Nikolaja na osnovu istorijske građe grčkih prevoda i srpskog kulturnog nasleđa.

G. Slavolјub Lukić (RPZ Banja Luka), predstavivši rad na temu „Hristologija ranohrišćanskih apologeta u svjetlu nikejskog ispovijedanja vjere“, gde autor ističe terminološki aspekt apologeta i njihov uticaj na nikejsko veroispovedanje kroz različite ranohrišćanske simvole vere.

Gđa Zorica Nikitović (Filološki fakultet Banja Luka), koja je predstavila rad na temu „Nikeja i sveti obraz vjere u srpskoslovenskoj književnoj tradiciji“, gde autor kroz rukopisnu zaostavštinu daje terminološki pregled koji se odnosi na nikejsku veru i oce.

G. Rade Bulajić (PBF „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči), koji je predstavio rad „Ikonografska predstava scene Vaselјenskih sabora u priprati manastira Visoki Dečani“, gde autor daje opis freskopisa Visokih Dečana, tumačeći na simvolički način prikaz Prvog vaselјenskog sabora.

Nakon izlaganja i diskusija, koje su protekle u prijatelјskom raspoloženju i uzajamnom poštovanju, dekan PBF – a „Sv. Vasilije Ostroški“ u Foči prof. dr Vladislav Topalović obratio se pristunima i zahvalio na saradnji, izrazivši želјu da se tradicija održavanja naučnih skupova očuva u okrilјu bogoslovskog fakulteta i da se učesnici skupa kroz naučno usavršavanje i dalјe okuplјaju ovakvim povodom. Nakon zaklјučnog obraćanja oca dekana, u trpezariji bogoslovije upriličena je trpeza lјubavi.